Имрӯз рушди соҳибкории хурду миёна муҳаррики рушди иқтисодӣ ва василаи таъсиси ҷойҳои нави корӣ мебошад. Тамоюли ҷаҳонӣ афзоиши соҳибкории занонро низ дар бар мегирад, зеро рушди соҳибкории занон иштироки занон дар иқтисод ба шукуфоӣ, рушд ва таҳкими иқтисодиёт мусоидат мекунад.
Тибқи «Барномаи дастгирии давлатии соҳибкорӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2012-2020» шумораи субъектҳои соҳибкорӣ аз 187,0 ҳазор адади соли 2012 дар соли 2020 ба 328,0 ҳазор нафар расид.
Имрӯз дар Тоҷикистон ҳудуди 75 000 зани соҳибкор тиҷорати худро сабти ном кардаанд (тибқи маълумоти Кумитаи кор бо занони ҶТ).
Аз ҷумла, барои беҳбуди бахшидан ба вазъи иҷтимоию иқтисодии ҷавонон, занон ва маъюбон тавассути қабули Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 28 январи соли 2021 таҳти № 5 Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи дастгирӣ ва рушди соҳибкории занон барои солҳои 2021-2025» ва қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 30 апрели соли 2021 № 167 «Стратегияи миллии баланд бардоштани нақши занон дар Ҷумҳурии Тоҷикистон Тоҷикистон барои солҳои 2021-2030» такони назаррас дода шуд. Стратегияи мазкур рушди соҳибкории занонро низ дар бар гирифта, бо мақсади таъсиси ҷойҳои нави корӣ, рушди худмашғулият ва устувории мавқеи иқтисодии занон дар ҷомеа қарор дорад.
Аз манбаъи Кумитаи кор бо занон маълумот дода шуд, ки дар доираи татбиқи Қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 28 январи соли 2021 «Дар бораи грантҳои Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон барои дастгирӣ ва рушди фаъолияти соҳибкории занон барои солҳои 2021-2025″ дар соли 2021 аз 332 лоиҳаи пешниҳодшуда 80 лоиҳаи мақсаднок дастгирӣ ёфт.
Грантҳои ҷудошуда ба рушди соҳибкории хурду миёна, ҷалби занону духтарон ба касбомӯзӣ, таъмини онҳо бо кори доимӣ ва мавсимӣ равона шудааст. Тибқи иттилои Кумитаи кор бо занон ва оила аз соли 2006 то соли 2021 лоиҳаҳои занони соҳибкор ба маблағи 21 миллиону 300 сомонӣ дастгирӣ ёфтаанд.
Арзёбии вазъи кунунии Тоҷикистон нишон медиҳад, ки Тоҷикистон аз рӯи Индекси Бонки ҷаҳонӣ «Занон, соҳибкорӣ ва қонун» 81,88 холро дар бар мегирад, ва дар байни 187 давлат ҷойи 71-умро ишғол мекунад (нишондиҳандаи миёнаи индекси ҷаҳонӣ 74,71 балл), таносуби музди меҳнати занон нисбат ба музди меҳнати мардон 64,1 фоизро ташкил медиҳад.
Инчунин бояд гуфт, ки дар кишвар дар самти пешбурди ҳуқуқи занон ва рушди соҳибкории занон натиҷаҳои мусбӣ дида мешаванд, дар ин самт аз ҷониби Ҳукумат ҷиҳати сабук кардани сарбории соҳибкорӣ тадбирҳо андешида шудаанд, аз ҷумла:
– озод намудани занони соҳибкор аз андозбандӣ ҳангоми рухсатии ҳомиладорӣ тибқи қарори Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон аз 30 ноябри соли 2019 № 605;
– ба «Қоидаҳои андозбандии соҳибкорони инфиродӣ, ки дар асоси патент ва шаҳодатнома фаъолият мекунанд» аз рӯи номгӯи намудҳои фаъолият оид ба истеҳсоли молҳои истеъмолии хонагӣ аз 1 январи соли 2020 дар мақомоти андоз ҳамчун соҳибкори инфиродӣ дар давлат ройгон ба қайд гирифта шудаанд ва аз андоз озод мебошанд. Ин тадбир инчунин занони соҳибкорро дастгирӣ хоҳад кард, зеро аксари занон тиҷорати худро дар хона пеш мебаранд;
– 2 январи соли 2020 лоиҳаи тағйиру иловаҳо ба қонунҳо «Дар бораи боҷи давлатӣ» ва «Дар бораи бақайдгирии давлатии шахсони ҳуқуқӣ ва соҳибкорони инфиродӣ» таҳия ва қабул гардид, ки ба бекор кардани боҷи давлатӣ барои бақайдгирии субъектҳои соҳибкорӣ ва кам кардани хароҷот нигаронида шудаанд. Ин тартиб, аз ҷумла, ба соҳибкории занон мусоидат хоҳад кард.
Ба иштироки занони соҳибкор дар рушди соҳаи кишоварзӣ таваҷҷуҳи зиёд зоҳир мегардад, зеро Тоҷикистон кишвари аграрӣ буда, ҷалби занон ба рушди фаъолияти онҳо дар ин бахш дар маҷмӯъ ба рушди соҳа мусоидат хоҳад кард.
Бо дастгирӣ ва рушди соҳибкории занон имкониятҳо ва ҳуқуқҳои иқтисодии занон афзоиш меёбанд. Чи тавре ки дар амал мебинем, занон худашон инкишоф меёбанд ва инчунин якдигарро дастгирӣ мекунанд, маслиҳатҳои муфид медиҳанд. Рушди занон барои рушди на танҳо тиҷорат, балки тамоми давлат муҳим аст. Корхонаҳои занон чӣ қадар зиёд бошанд, ҳамон қадар ҳар як вилоят, ноҳия ва шаҳр обод хоҳад шуд.
Чаро дастгирии занони соҳибкор ва рушди тиҷорати онҳо муҳим аст, зеро ин устувории молиявии оилаҳо ва дар маҷмӯъ кишварро афзун мекунад.
Албатта, барои фароҳам овардани тамоми шароити зарурӣ барои пешбурди тиҷорати занон ҳанӯз вақт ва кӯшиши зиёд лозиманд. Маҳдудиятҳоеро, ки ба рушди соҳибкории занон халал мерасонанд, аз байн бурдан, барои рушди соҳибкории занон дар маҷмӯъ дар кишвар шароити мусоид фароҳам овардан, зарур аст.